KAYNAK DEĞERLERİ
JEOLOJİK YAPI
Bölgenin en yaşlı birimini (Alt Jura) Liyas yaşlı kireç taşlarından oluşan ve kıyı, kıyı gerisi ortamda çökelmiş Üzümdere formasyonu oluşturmaktadır. Bu birimin üzerine Dogger yaşlı resif gerisi ortam ürünleri olan Pisarçukuru ve sığ karbonat şelf ürünleri olan Hendos dolomitleri gelmektedir. Ortam Jura-Kretase sınırında iyice derinleşmekte ve derin şelf ortamı ürünleri olan ve üst düzeyleri Titonik fasiyeste gelişmiş Calpionelli kireçtaşlarından oluşan Akkuyu formasyonu Orta Jura yaşlı birimler üzerine uyumlu olarak gelmektedir. Alt Kretase'den itibaren tekrar sığlaşmaya başlayan ortamda, sığ karbonat şelf ortamı ürünleri olan Akseki formasyonuna ait sığ denizel kireç taşları çökelmiştir. Gittikçe sığlaşan bir ortamda çökelmiş, alt düzeyleri derin denizel, üst düzeyleri ise sığ denizel kireç taşlarından oluşan Üst Kretase-Paleosen yaşlı Seyrandağı kireçtaşı, Akseki formasyonuna ait kayaçlar üzerine uyumsuz olarak gelişmiştir. Lütesiyen yaşlı, yer yer marn ara tabakalı kireçtaşlarından oluşan bol fosilli Gümüşdamla Formasyonu'na ait birimler Beyşehir-Hoyran Nap'ına ait Paleozoyik yaşlı birimler tarafından tektonik olarak üzerlenmişlerdir (Toprak, 2003: 14).
![2. Kat, Akmataş ve Perde Sarkıt.jpeg](/FotografGalerisi/2.%20Kat,%20Akmataş%20ve%20Perde%20Sarkıt.jpeg)
Altınbeşik Mağarası'nın bulunduğu Altınbeşik Tepe'nin yamaçları oldukça dik ve eğimli olup, yapılarını ise Jura-Kretase yaşlı kireçtaşları oluşturur. Topografyanın çok dik ve eğimin yüksek oluşu orojenik sisteme bağlı olarak gelişmiştir. Ancak bu yapının oluşmasında faylanmaların ve şaryajlarında rolü oldukça fazladır.
Altınbeşik (Düdensuyu) Mağarası karstik özellikte bir mağaradır. Oluşumu kireçtaşları bünyesindeki kırık ve çatlak sitemlerinde ilerleyen yeraltı sularının çözücü etkisi ve çözünen eriyiklerin uygun koşullarda yeniden tortulanması sayesinde gerçekleşmiştir.
Mağara içinde sarkıt, dikit, mağara duvarları boyunca gelişen akmataşlar, perde sarkıtlar, traverten havuzları, devasa mağara soğan yapıları, mağara incileri, mısır patlağı oluşumları vb. gözlenmektedir.
Altınbeşik Mağarası yükselen ve alçalan bir formatta(yatay ve dikey) oluşmaktadır. 1. Kat olarak ifade edilen kısım ziyaretçilerin gezip görebildiği yaklaşık 200 m. uzunluğundaki bir yeraltı gölü ve bu göl üzerindeki mağara oluşumlarının izlenebildiği geniş bir galeridir. Bu galerinin son bölmesinde mağara tavanı 58 m. yüksekliğe erişmektedir.
1. Katın sonundaki mağara salonunun 44 m. yüksekliğindeki duvarı tırmanılarak 2. Kat olarak nitelendirilen bölüme ulaşılmaktadır. Bu kısımda 5 adet derin gölcük ile irili ufaklı gölcükler bulunmaktadır. 1,5 km. sonra 120 m. uzunluğunda ve 30m. derinliğinde sifon/göl yer almaktadır. (Bu sifon ancak deneyimli mağaracı ve dalgıçlar yardımıyla geçilebilmektedir.) Daha sonra Şans Gölü tabanında 5 m. derinliğinde 15 m. uzunluğundaki sifon aşılarak muazzam çöküntü bölmeleri ve dik duvarlara ulaşılır. Bu bölümde 200x50x30m. boyutundaki mağaranın en geniş salonu (Geospeleos/Temuçin Aygen) yer almaktadır. ( Mağarada tespit edilen 2 sifon henüz aşılamamıştır.)
![2. Kat, Mağara Soğanı oluşumları, Foto Ersan BERBEROĞLU.jpg](/FotografGalerisi/2.%20Kat,%20Mağara%20Soğanı%20oluşumları,%20Foto%20Ersan%20BERBEROĞLU.jpg)
![2.kat, Patlamış Mısır oluşumları.jpeg](/FotografGalerisi/2.kat,%20Patlamış%20Mısır%20%20oluşumları.jpeg)
FAUNA
Milli Park sınırları içinde yapılan arazi çalışmaları ve gözlemleri sonucunda 169 tür böcek, 2 tür iki yaşamlı, 11 tür sürüngen, 58 tür kuş ve 23 tür memeli ve 2 tür balık tespit edilmiştir.
![1-Fauna2.png](/FotografGalerisi/1-Fauna2.png)
Böcekler
Altınbeşik Mağarası Milli Parkı'nda: 169 becek türü tespit edilmiş olup bunlardan 4 tür (Selenocephalus ankarae Dlabola, Stenodera coeruleiceps, Ammoecius satanas, Lertha schmidti) endemiktir.
İkiyaşamlılar
Milli Park içinde yapılan arazi çalışmaları sonucunda 2 ikiyaşamlı türü tespit edilmiştir. Tespit edilen iki tür de kurbağadır. Bu türler IUCN tehlike kategorilerine göre lc (Düşük Risk) statüsündedir. Tespit edilen ikiyaşamlı türleri arasında ülkemiz için endemik, nadir veya nesli tehlike altında bulunan türe rastlanmamıştır.
Sürüngenler
Milli Park içinde yapılan arazi çalışmaları sonucunda 11 sürüngen türü tespit edilmiştir. Tespit edilen sürüngenler türlerinden 1'i kaplumbağa, 2'si keler, 5'i kertenkele ve 3'ü yılan grubundadır. Alanda tespit edilen kaplumbağa türü olan Tosbağa IUCN kriterlerine göre Vu (Zarar Görebilir) statüsünde yer almakta, diğer sürüngen türlerinin lc (Düşük Risk) statüsündedir. Tespit edilen sürüngen türleri arasında ülkemiz için endemik, nadir veya nesli tehlike altında bulunan türe rastlanmamıştır.
Kuşlar
Altınbeşik Mağarası Milli Parkı'nda yapılan kuş gözlemleri sonucunda 58 kuş türü gözlenmiştir. Tespit edilen türler arasında Nadir veya nesli tehlike altında olan tür bulunmamıştır. Tespit edilen türlerden 35 tür ülkemiz için yerli (Y), 21 tür yazgöçmeni (YG), 2 tür kış göçmeni (KG) statüsünde değerlendirilmektedir. Milli Parkta gözlenen kuş türlerinden Emberiza cineracae (Boz Kirazkuşu) ve Coracias garrulus (Gözkuzgun) IUCN kriterlerine göre nt (Tehlikeye Yakın), Kukumav ve Alaca Ağaçkakan ise NE (Değerlendirilmemiş) kategorisinde, diğer türlerin tamamı lc (Düşük Risk) kategorisinde yer almaktadır.
![1-Fauna.jpg](/FotografGalerisi/1-Fauna.jpg)
Alanda tespit edilen gündüz yırtıcı türleri ile Kuzgun genellikle yüksek kayalık tepelerde ve dik yamaçlarda yuvalanmaktadır. Gece yırtıcıları ise ağaç kovukları ve kayalıklardaki oyuk ve deliklerde yuvalanmaktadır. Güvercingiller familyasına ait türlerde genellikte kayalıklardaki girintiler ve yerleşim alanlardaki çatılar arasında yuvalanmaktadır. Alanda görülen kırlangıç türlerinden bazıları mağara girişinde yuvalanırken bazıları da kayalıklarda ve yerleşim yerlerindeki binalarda yuvalanmaktadırlar. Milli Park içinde tespit edilen türlerin çoğunluğunu oluşturan ötücü kuş türleri ağaçlar ve çalılar üzerinde yuvalanırken, bazıları da kaya çatlakları, toprak açılmış oyuklar ve ağaç gövdelerinde yuvalanmaktadır. Ayrıca bu türlerin bir kısmı yine yerleşim alanlarındaki evlerin duvar ve çatılarında yuvalanmaktadır.
Milli Park sınırlarında gözlenen kuş türlerinden gündüz ve gece yırtıcıları, küçük memeli, sürüngen, kurbağa ve çekirge gibi büyük böcek türleri ile beslenmektedir. Kırlangıç türleri gündüz ve akşamüstü uçan böceklerle beslenmektedir. Gagaları kalın ve kısa olan türler genellikle tohum ve meyve ile beslenirken, daha ince olanlar böcekle beslenmektedir. Bunlar arasında iki grup besinle de beslenen keklik, güvercinler ve tepeli toygar gibi türler de bulunmaktadır.
Memeliler
Milli Park içinde yapılan arazi çalışmaları sonucunda 23 memeli türü tespit edilmiştir. Bunlardan yarasa türlerine mağara içinde rastlanmış olup populasyonları çok düşük seviyededir. Tespit edilen memeli türleri içinde endemik bir tür bulunmamaktadır. IUCN kriterlerine göre de bütün Capra aegagrus (Yabankeçisi) dışında kalan bütün türler Lc (Düşük Risk) kategorisinde bulunmaktadır. Yabankeçisi VU (Zarar Görebilir) kategorisinde olup Türkiye için korunması gereken en hassas türlerden biridir.
Balıklar
Milli Park içinde balık türlerinin tespit edilebileceği tek sucul habitat olan Manavgat Çayı'nda yapılan gözlemlerde çayda 2 balık türü tespit edilmiştir. Bu türlerden bir tanesi Salmo trutta macrostigma (Dağ Alası) olup doğal olarak bulunmaktadır. Diğer tür ise Oncorhynchus mykiss (Gökkuşağı Alası) dir. Literatür araştırmalarında Oncorhynchus mykiss türünün Manavgat Çayı'nın doğduğu bölgede bulunan alabalık çiftliklerinden kaçmış olduğu bilgisi edinilmiştir. Bu balıklardan sadece Dağ Alası IUCN kariterlerine göre lc (Düşük Riks) kategorisinde yer almaktadır. Balık türlerinde BERN sözleşmesi kapsamında bulunan tür yoktur.
FLORA
Altınbeşik Mağarası Milli Parkı hem vejetasyon açısından hem de flora açısından ilginç ve zengindir. Alanda şu ana kadar yapılan floristik çalışmalar ve literatür tarama sonucuna göre 84 familyaya ait 573 tür ve türaltı seviyede takson tespit edilmiştir.
Alanda bulunan orman ekosistemleri çok kapalı olmadığı için orman içi açıklıklarında çok sayıda otsu tür de gelişmektedir. Bu habitatlarda Ricotia sinuata, saponaria pamphylicaCoronilla grandiflora, Bupleurum subuniflorum, Tordylium ketenoglui, Digitalis cariensis, Verbascum myriocarpum, Aristolochia lycica Davis & Khan, Fritillaria elwesii Boiss. Sideritis arguta ve Origanum saccatum gibi çok sayıda endemik tür yayılış göstermektedir.
KÜLTÜREL VE ARKEOLOJİK DEĞERLERİ
Psidya sınırları içinde yer alan İbradı'nın kuruluş tarihi tam olarak bilinmemektedir. Ancak, İbradı ve çevresinde bulunan kalıntılardan Roma devrine uzandığı tahmin edilmektedir.
İbradı, 13. yüzyılda Türk hakimiyetine girmiştir. Selçuklular döneminde Kesikbeli yolu ticari açıdan büyük önem taşımaktadır. Bu yol üzerinde bulunan Kargı Han ve Tol Han, Selçuklu kervansaraylarının en güzel örneklerindendir. İbradı, Osmanlı Döneminde çok önemli bir merkez haline gelmiştir. İbradı, Minkarizadelerin buraya yerleşmelerinden sonra Osmanlı'ya sayısız ulema yetiştiren bir ilim ve kültür merkezine dönüşmüştür. Rüştiye ve 3 tane medrese açılmıştır.
Altınbeşik Mağarası Milli Parkı ve yakın çevresi kültürel değerler bakımından incelendiğinde; festivaller, önemli kültürel değerler olarak öne çıkmaktadır. 2006 yılında düzenlenmeye başlanan festival Eylül ayının ilk haftasında düzenlenmektedir. 2009 ve 2010 yıllarında yapılamayan festivalin 2011 yıl Eylül ayının üçüncü veya dördüncü haftasında yapılması planlanmaktadır. Festival kapsamında yakın köyler bir araya gelmekte, Altınbeşik Mağarası'na geziler düzenlenmekte, köyde yöresel yemekler hazırlanmakta, yöresel oyunlar oynanmakta ve konserler düzenlenmektedir.
![3-Kültür 3.jpg](/FotografGalerisi/3-Kültür%203.jpg)
İbradı'ya 2 km mesafedeki Ormana Mahallesi ile 7 km mesafedeki Ürünlü Mahallesi arasında helenistik dönem Erymnya Antik Kenti'nin kalıntıları mevcuttur. Kentin nekropolü ise Ormana Mahallesine çevreleyen kayalık sırtlardır.
Düğmeli evler yöreye özgü geleneksel mimari yapılardır. Taş-ahşap birlikteliği ve bazı özel teknikler geliştirilerek yapılan bu yapılar kendi içerisinde teknik değişiklikler göstermektedir. İbradı merkezde tescilli; düğmeli ev 29, konak 16, bağ evi 3, cami 2, çeşme 2, hamam 1, su kemeri ve su yolu 1, kıraathane 1, demirci dükkanı 1, belediye binası 1, lojman 1, köprü 1, mezarlık 1 olmak üzere 60 tescilli yapı mevcuttur. Daha önceden tescillenen Ormana'da 49 yapı, Ürünlü köyünde de 29 düğmeli ev tescillidir.
ALANDA YER ALAN TESİSLER
Altınbeşik Mağarası Milli Parkı içerisinde 16 m2 lik 1 Adet Giriş Kontrol Ünitesi, 2 Adet sahra tipi WC ve lavabo bulunmaktadır.
![4-Tesisler.jpg](/FotografGalerisi/4-Tesisler.jpg)
![](file:///C:/Users/KORAY~1.OZD/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.jpg)
![](file:///C:/Users/KORAY~1.OZD/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image004.jpg)
![tesisler2.jpg](/FotografGalerisi/tesisler2.jpg)
GÖRMEDEN DÖNME
- Altınbeşik Mağarası
- Orman Ekosistemi,
- Manastır Kanyonu,
- Yürüyüş Rotaları,
- Günübirlik Kullanım Alanı,
- Üzümdere YHGS,
- İbradı Düğmeli evler,
- Eynif Ovas ve Yılkı Atları,
- Tolhan ve Arapastı Kestanesi.
Manastır Kanyonu
![görülecek yerler manastır.jpg](/FotografGalerisi/görülecek%20yerler%20manastır.jpg)
![](file:///C:/Users/KORAY~1.OZD/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image006.jpg)
Tolhan
![tolhan.jpg](/FotografGalerisi/tolhan.jpg)
Arapastı Kestanesi
![arapastı kestanesi.jpg](/FotografGalerisi/arapastı%20kestanesi.jpg)
Yılkı Atları
![yılkı atları.jpg](/FotografGalerisi/yılkı%20atları.jpg)
YAPILABİLECEK AKTİVİTELER
- Mağara içi botla gezi
- Zengin Bitki Örtüsü ve Jeolojik Yapı Gözlemi,
- Doğa Yürüyüşü,
- Fotoğrafçılık.